Q&A Những câu hỏi thường gặp khi ở Canada (Update thường xuyên)

Last updated on Tháng Chín 26, 2023

Table of Contents

Lời nói đầu:

Q&A là những câu hỏi mình tổng hợp từ các bạn hay hỏi về cuộc sống ở Canada nói chung và, ở Calgary nói riêng. Các câu hỏi mình đều bỏ vào list bên dưới nhưng có nhiều câu mình chưa có thời gian để viết nên các bạn thông cảm. Các câu hỏi nào có phần trả lời rồi thì sẽ có gạch dưới, khi bấm vào nó sẽ nhảy xuống đúng phần trả lời cho các bạn xem. Thứ tự các câu hỏi và câu trả lời không theo tứ tự nên các bạn bấm link để xem cho nhanh nhé.

Q&A: Có cần liên hệ thuê nhà trước khi đáp xuống Canada không?

Tất nhiên là mình phải liên hệ thuê nhà trước khi bay sang rồi nếu không thì chỗ đâu mà ở hehe. Thường thuê nhà bạn sẽ phải đặt cọc (sercurity deposit). Giá tùy chủ, thường là 1 tháng tiền nhà. Ví dụ tiền nhà $500 thì tháng đầu bạn phải trả $1000 ($500 tiền thuê + $500 tiền deposit).

Tiền deposit đó nhằm mục đích đảm bảo hư hại, tức là khi bạn dọn đi, nếu nhà không hư hại gì thì chủ phải trả lại cho bạn số tiền đó. Nếu bạn làm hư, chủ sẽ sửa và báo giá cho bạn, giá hơn $500 thì bạn mất tiền, nếu giá ít hơn chủ trả lại bạn mức dư, nhưng tin mình đi sẽ không có giá thấp hơn đâu. Cho nên ở thì cẩn thận giữ nhà cho tốt.

Tiền sercurity deposit đó không chỉ tính cho hư hại mà nếu bạn làm dơ nhà, để lại rác, để lại đồ cồng kềnh bắt chủ nhà phải clean up thì bạn cũng bị tính vô. Cho nên ở thì nên sạch sẽ và nếu dọn đi thì dọn cho sạch.

Cập nhật 2023-08-30

Đang tâm lý muốn tìm được nhà mọi người sẽ nhanh chóng cọc tiền và sẽ bị lừa vì người nhắn cho bạn có thể không phải chủ nhà thật. Cho nên bạn nên:

Tìm người quen hoặc tự đi tới tận nhà, gặp mặt xem nhà, dù nhà có mới xây, có đẹp gì đi nữa cũng phải tới tận nơi, bước vô nhà xem.
Trường hợp không ai quen đi coi nhà dùm, thuê AirBNB ở 2-3 tuần rồi đi tìm nhà chốt sau.
Luôn yêu cầu làm hợp đồng thuê, có thông tin cá nhân của chủ lẫn người thuê, không chạy đâu được. Đối chiếu thông tin trên hợp đồng với ID của chủ nhà cũng như địa chỉ nhà cho chắc ăn.
Nếu thuê nhà ở Ca thì cọc tiền đô CAD, không cọc cho tài khoản ở VN.
Chỉ cọc tiền khi đã thật sự chắc ăn. Đừng hấp tấp.

Q&A: Mới tới Canada nên thuê nhà như thế nào?

Liên hệ thuê phòng/nhà/basement của người Việt. Bạn lên các group cộng đồng người Việt tại Canada trên Facebook, post câu hỏi tìm nhà, bạn nên cho người ta biết bạn muốn ở khu nào, mức giá bạn mong muốn, bạn ở bao nhiêu người, yêu cầu đặc biệt gì không…v.v. Sau 5ph bạn sẽ nhận được hàng tá comments tha hồ mà lựa.

Ưu điểm: Giá rẻ (tầm $500-$600/tháng) – Dễ thuê – Thường là thuê 1 phòng share bếp, nhà tắm. Chủ yếu dành cho du học sinh 1 mình. Tiền thuê đã bao gồm điện, nước, internet. Không cần lo lắng gì nữa.

Nhược điểm: Ngoài cái phòng của bạn, mọi thứ đều phải share như bếp, nhà tắm, tủ lạnh…v..v. Sẽ là ác mộng nếu gặp mấy người ở dơ, bầy hầy. Không thích hợp cho gia đình vợ chồng hoặc có con nhỏ.

Thuê nhà/apartment qua một công ty bất động sản. Bạn cứ google với từ khóa “house for rent <khu vực ở>”, “apartment for rent <khu vực ở>” (ví dụ: apartment for rent calgary) thì sẽ có hàng tá website cho bạn lựa chọn. Bạn vô website người ta có hình chỗ ở, coi các tiện ích, giá, yêu cầu…v..v. Sau khi chốt thì đặt cọc y như trên sau đó đợi được duyệt…nghe lạ hen thuê nhà mà cần được duyệt nữa hả? Câu trả lời là YES, bên này thuê nhà apartment là vậy á bạn. Sau khi được duyệt thì bạn phải ký hợp đồng. Tùy chỗ, có chỗ chỉ 6 tháng, có chỗ bắt bạn thuê nguyên 1 năm. Nếu bạn hủy hợp đồng bạn sẽ bị phạt số tiền đặt cọc và ghi điểm xấu trong credit thuê nhà sau này thuê chỗ khác khó.

Ưu điểm: Nhà đẹp, sạch sẽ, không phải share với ai. Một mình một cõi. Giấy tờ rõ ràng, tiện ích đầy đủ, nhiều chỗ có cả gym và hồ bơi, hư hỏng gì hú cái có người lên sửa. Thích hợp cho gia đình.

Nhược điểm: Giá cao ($800-$1500/tháng) – Cần có credit khi thuê nhà, người ta sẽ check nếu không có hoặc bị điểm xấu sẽ khó được chấp nhận cho thuê. Cần giấy tờ chứng minh thu nhập, thủ tục rừm rà hơn thuê phòng. Nếu là người mới tới Canada chưa có bất cứ lịch sử gì thì thường sẽ bắt đóng trước tiền nhà 3-6 tháng. Lấy ví dụ đóng 6 tháng, thì từ ngày vô đến tháng thứ 6 bạn không cần đóng tiền nhà, từ tháng thứ 7 trở đi thì bắt đầu đóng. Không thích hợp cho du học sinh.

Q&A: Ngay khi xuống sân bay mình có được đi thẳng tới nhà thuê?

Tất nhiên là đi thẳng tới chỗ thuê rồi. Tuy nhiên thời điểm mình viết câu trả lời này là trong mùa dịch Covid cho nên chánh phủ Canada bắt buộc người từ nước ngoài vào thì phải cách ly 14 ngày. Trong đó có 3 ngày ở khách sạn và 11 ngày tại điểm cuối cùng đến.

Ví dụ điểm cuối bạn đến là Calgary, AB. Thường các chuyến bay thương mại từ Việt Nam qua, bạn sẽ đáp ở Vancouver, BC sau đó thì sẽ bay tiếp nội địa qua Calgary. Bạn sẽ phải cách ly 3 ngày ở khách sạn ở Vancouver. Sau 3 ngày nếu không bị gì thì bạn sẽ được đi ra phi trường và bay tiếp qua Calgary. Sau khi tới Calgary, bạn cách ly tiếp 11 ngày còn lại.

Chú ý: Trong 14 ngày cách ly bạn không được đi ra khỏi phòng/nhà của bạn. Nếu bạn đi long nhong ra ngoài bạn sẽ phải cách ly lại 14 ngày từ đầu và có thể bị phạt. Cho nên tuân thủ cho tốt, cho dù không có người giám sát gì hết nhưng đừng lách luật.

Làm thẻ ngân hàng để xài như thế nào, có khó không?

Nói khó cũng không khó và dễ cũng không dễ đâu. Trước hết bạn chọn ngân hàng mong muốn. Ở Canada có nhiều ngân hàng lắm, dưới đây là 5 nhà băng lớn nhất Canada.

Royal Bank of Canada (RBC)
Toronto-Dominion Bank (TD)
Bank of Nova Scotia (Scotiabank)
Bank of Montreal (BMO)
Canadian Imperial Bank of Commerce (CIBC)

Còn 1 nhà băng rất thông dụng là TD Bank nhưng cái này của Mỹ. Bạn cũng có thể đăng ký xài.

Khi đi mở tài khoản bạn cần có:

Passport có visa Canada.
Study permit hoặc Work permit.
2 loại giấy tờ chứng minh chỗ ở, ví dụ hợp đồng thuê nhà, paystub, bill điện thoại, bill điện hoặc ID bạn đã đăng ký với chánh phủ.

Khi muốn mở tài khoản bạn không thể đến quầy giao dịch rồi làm rẹt rẹt được. Bạn phải đặt hẹn với agent. Bạn có thể đến tận ngân hàng, vô quầy giao địch đặt hẹn hoặc alo số điện thoại của ngân hàng để đặt. Tới ngày hẹn đến đúng giờ người ta sẽ cho bạn gặp agent và họ sẽ đăng ký mở tài khoản cho bạn. Thời sẽ mất từ 1-2 tiếng để thực hiện việc này.

Nếu chưa có xe thì di chuyển, đi lại như thế nào?

Tất nhiên là đi phương tiện công cộng rồi. Tuy nhiên từ bỏ ý định đi Taxi nhé, Taxi bên này rất mắc đặc biệt là đi từ phi trường vô trung tâm thành phố hoặc các khu dân cư thì vừa khóc vừa trả tiền. Bạn có thể đi Uber nhưng mà giá cũng cao lắm. Tốt nhất các bạn nên đi bus, subway, train nếu có. Bên ta thì các phương tiện này là hung thần xa lộ chứ bên này là best friend đó.

Xe bus thì không nói tới rồi vì ở tỉnh nào, thành phố nào đâu có cũng xe bus công cộng. Riêng 1 số thành phố như Toronto, Montréal, Calgary, Edmonton và Vancouver thì có thêm hệ thống tàu điện đi trong thành phố. Xem thêm.

Lấy ví dụ là ở Calgary, Alberta: thì hệ thống tàu điện gọi là CTrain có 1 line Đỏ và Xanh. Giá vé lẻ là $3.50/vé (2021) đi trong 90 phút. Có thể đi bất kỳ đâu, miễn còn thời hạn. Đặc biệt hệ thống vé tàu và bus dùng chung nên bạn mua 1 vé, miễn còn trong 90ph thì bạn có thể đi cả tàu lẫn bus đến bất kỳ đâu.

Vài điều lưu ý khi đi trộn lẫn tàu và bus:

Nếu bạn mua vé lẻ:
- Nếu bạn đi tàu trước: Mua vé ở máy, giữ vé đi tiếp tàu hoặc bus bình thường.
- Nếu bạn đi bus trước: Khi bạn bỏ xu vô thùng thì xin cái vé ghi nhận từ tài xế. Cầm vé đó đi tiếp tàu được.
Nếu bạn mua vé xé:
- Nếu bạn đi tàu trước: Xé 1 vé ra đưa vô máy cho bấm thời gian. Cấm vé đó đi tiếp tàu khác hoặc bus.
- Nếu bạn đi bus trước: Xé 1 vé đưa cho tài xế, tài xế sẽ đưa lại bạn 1 vé đã bấm lỗ thời gian và cấm vé tài xế đưa để đi tiếp.
Nếu bạn mua vé tháng: (Xem thêm: Vé bus giá rẻ, cách đăng ký và mua vé ở Calgary, Alberta)
- Không cần biết xe nào đi trước, đi lên giơ vé tháng như “kim bài miễn tử” là đi tuốt.

Lưu ý: Khi đi tàu không ai xét vé cả, chỉ lên và đi nên bạn nên trung thực đừng trốn vé vì lâu lâu sẽ có cảnh sát lên tàu kiểm tra, nếu bạn không trình được vé thì họ không cần biết lý do gì bạn sẽ ăn 1 ticket hơn $150 đồng và bị lưu lịch sử phạm pháp, sẽ ảnh hưởng xin PR sau này.

Mua xe thì có đóng thuế không?

Chắc chắn là phải có chứ, mua gì cũng phải đóng thuế nha thuế. Thuế bạn đóng sẽ gồm 2 loại thuế, thuế liên bang và thuế tỉnh bang. Xem thêm: Mua đồ ở Canada phải đóng thuế gì? Bao nhiêu?

Đặc biệt ở Alberta thì khi mua xe từ người dùng (sang tên xe) thì không phải đóng thuế gì cả. Chỉ cần trả tiền cho chủ xe, trả phí làm giấy tờ, mà thôi. Còn nếu bạn mua xe ở dealer thì bạn phải đóng 5% thuế GST tỉnh bang.

Bảo hiểm xe thường bao nhiêu?

Tùy trường hợp thì bảo hiểm sẽ khác nhau nhé. Bảo hiểm của bạn sẽ được tính dựa trên các tiêu chí sau:

Vị trí bạn ở: Bạn ở nơi đông đúc dân cư thì khả năng gây tai nạn cao hơn nên bao hiểm sẽ cao hơn. Bạn ở nói hay có thiên tai thì bảo hiểm cùng sẽ cao hơn (nếu bạn mua bảo hiểm 2 chiều).
Độ tuổi: Nếu bạn bước qua tuổi 25 thì bảo hiểm có thể giảm cho bạn 20%, qua tuổi 30 thì giảm nữa. Vì càng lớn độ trưởng thành bạn càng cao, nhận thức bạn tốt hơn thì khả năng gây tai nạn giảm đi.
Tình trạng hôn nhân: Bạn kết hôn rồi thì bảo hiểm sẽ giảm hơn so với single vì bạn sẽ có trách nhiệm với gia đình nên bạn sẽ lái xe cẩn thận hơn.
Kinh nghiệm lái xe: Như người ta nói, gừng càng già càng cay. Bạn lái càng lâu năm thì bảo hiểm sẽ giảm. Tay lái mới thì bao hiểm luôn gấp 2-3 lần người lái trên 2 năm nên đừng lấy con số của họ ra so sánh nhé.
Lịch sử lái xe: Nếu bạn từng gây tai nạn thì bảo hiểm năm tiếp theo sẽ tăng. Lịch sử bạn càng sạch thì bảo hiểm sẽ càng giảm.
Lịch sử nhận bảo hiểm: Nếu bạn nghĩ bảo hiểm là cái anh chàng đại gia sẵn sàng chi tiền cho bạn mỗi khi có sự cố thì bạn sai rồi. Ảnh sẽ lấy lại của bạn gấp 2 gấp 3 sau mỗi lần ảnh chi tiền cho bạn. Lấy ví dụ như ở Calgary hay bị mưa đá (hail) các xe mà có BH 2 chiều nếu bị (hail damage) thì sẽ được claim lại tiền sửa xe, có người nhận được cả 1 chiếc xe mới toanh. Nghe kể thì ngon nhưng sau đó trả tiền bảo hiểm thấy mồ nội luôn.
Lịch sử xài credit của bạn: Gì chứ credit bên này là 1 cái vô cùng quan trọng. Mình đã nói đi nói lại rất nhiều lần, nhiều chỗ; bạn nên xài thẻ credit (tín dụng) và ráng giữ mức credit ở mức tốt để có một history tốt. Nó lợi cho việc mua nhà, mua xe, mượn tiền kinh doanh và tiền bảo hiểm xe.
Đời xe, mẫu xe, hãng xe cũng là một tiêu chí để tính BH. Xe càng mắc, càng xịn, xe hay bị trộm cắp thì bảo hiểm cũng sẽ cao hơn. Bởi thế mua xe cũ thôi, xe cũ chạy bền tốt là được. Bên này người ta không khoe khoang như ở VN đâu.
Mục đích sử dụng xe: cái này thì chỉ khác với xe mua để kinh doanh, thí dụ chở hàng, cho thuêm chạy dịch vụ…v.v còn lại đa số mình chạy đi lại, đi làm, đi học, đi mua sắm (gọi chung là commute) thì giá rẻ hơn. Bạn không cần quan tâm lắm.
Cuối cùng thì loại bảo hiểm bạn chọn sẽ quyết định số tiền bạn đóng. Bảo hiểm 1 chiều, bảo hiểm 2 chiều. Mức chi trả của BH ví dụ gói chi trả bạn mua là 1 triệu đô la nhưng bạn đâm phải chiếc Roll Royces trị giá 10 mấy tỷ thì BH cũng chỉ trả bạn có 1 triệu. Số còn lại thì bán nhà để trả. Cho nên muốn tiết kiệm thì mua gói rẻ đồng nghĩa với việc chạy cẩn thận và né mấy thằng siêu xe ra.

Cá nhân Tommy lúc viết cái này là 30 tuổi, đã kết hôn, có công việc ổn định, có credit tốt, ở trung tâm downtown Calgary, không có lịch sử xấu. Mình là tay lái mới kinh nghiệm dưới 2 năm chưa từng claim BH, xe mình là Nissan Rouge 2010 mua xe giá $6000, giá BH mình đóng năm 11/2020-10/2021 là $2400 năm. Các bạn tham khảo.

Mua đồ ở Canada phải đóng thuế gì? Bao nhiêu?

Ở Canada có 3 loại thuế PST, GST và HST. Mối tỉnh bang sẽ có các mức thuế khác nhau. Ngoài các vùng lãnh thổ thì chỉ có Alberta là tỉnh bang có mức thuế thấp nhất Canada 5% và cao nhất là 4 tỉnh vùng Atlantic bao gồm: New Brunswick, Newfoundland and Labrador, Nova Scotia, Prince Edward Island (15%).

Đa số mọi mặt hàng bạn mua sẽ chịu thuế, ngoài grocery thì có cái không thuế luôn. Ví dụ mình mua chiếc xe của mình giá $6000. Giả sử mình mua ở dealer thì mình sẽ phải đóng $6000 x 5% = $6300 (ở Alberta). Nếu mình mua chiếc xe này nếu còn ở NB thì sẽ là $6000 x 15% = $6900. Mất hết gần $1000 cho thuế, đó là lý do tại sao mình từ bỏ ở NB và dọn qua AB này ở.

Ở Canada nói chung và Calgary nói riêng có khó xin việc không?

So với Việt Nam mình thấy xin việc bên Canada này khó hơn nhiều. Đa số xin việc đều cần vào network (mối quan hệ) của bạn. Ở VN thì việc giới thiệu đưa nhau vào làm việc cùng một công ty hơi hơi nhạy cảm thì bên này việc được một người “tay trong” giới thiệu bạn làm việc là một điểm lợi.

Nói về công việc ở Calgary thì hơi khó dù là việc phổ thông hay việc chuyên môn. Tỷ lệ thất nghiệm của Alberta nói chung và Calgary nói riêng là cao nhất Canada. Ngoài các vùng lãnh thổ thì Alberta có tỷ lệ thất nghiệp lên tới 11.3% (2020) – Tham khảo LINK.

Mặc dù là thuế và phúc lợi ở Alberta tốt hơn các nơi khác 1 chút nhưng với tỷ lệ thất nghiệp cao đó thì các bạn khó mà kiếm được việc làm như ý tại tỉnh bang này. Nếu bạn đang có việc làm thì nên biết quý công việc và cố gắng làm đừng so đo, “đứng núi này trông núi nọ” như ở VN nữa.

Việc nào thì dễ xin nhất?

Việc phổ thông là dễ nhất. Việc phổ thông bao gồm làm nhà hàng, siêu thị, kho bãi, hãng xưởng. Nói chung là lao động tay chân. Nhiều bạn qua đây làm việc trong các nhà hàng, công ty của người Việt là tương đối dễ hơn so với làm các chỗ của Tây.

Kế đến là việc chuyên môn nhưng nhu cầu cao như IT, kỹ sư điện (Electrical Engineer), Human Resources (HR) Managers….than khảo thêm: LINK

Khó nhất là các ngành chuyên biệt nhưng không nằm trong list demands hoặc các việc làm cho chánh phủ. Các vị trí làm cho các văn phòng chánh phủ bạn cần phải nói được cả hai tiếng Anh và Pháp thì mới hy vọng được vào làm.

Lưu ý: du học sinh và người đi làm người nước ngoài như chúng ta tuyệt đối không được phép làm trong các lãnh vực giáo dục và các ngành liên quan đến sex như nhảy khỏa thân, massage. Mà chắc cũng không ai dám làm đâu :D.

Ở Calgary, Alberta có lạnh lắm không?

Tin đồn: “Mọi người hay nói Vancouver, Toronto ấm hơn Calgary. Calgary lạnh lắm”. Sự thực là mình đã từng sống ở NB và AB. Mùa đông ở NB kéo dài, tuyết nhiều và lâu tan lạnh nhất mình từng được trải nghiệm ở NB là -16 còn ở AB là -23. Nhìn con số thì thấy AB lạnh hơn tuy nhiên tuyết ở AB rơi ít hơn. Bắt đầu rơi tầm tháng 9 lác đác vài trận nhỏ như mưa phùn. Đỉnh là tháng 11 đến tháng 2. Calgary không có bão tuyết, chỉ có mưa đá mà thôi. Trận lớn nhất là tháng 5/2020, cục đá như trái banh tennis. Xe cộ, nóc nhà, cửa kiếng là banh hết.

Quay trở lại về cái lạnh ở Calgary, AB; tất cả nhà ở đây đều có heat (sưởi), ra đường thì đi xe hơi, tàu điện, xe bus. Bạn chỉ đứng ở ngoài đường hoặc đi bộ ngoài tuyết tầm 15-20pm thì bạn vẫn sống ổn. Mình từng đi bộ ngoài tuyết + gió + nhiệt độ -23 độ và mình vẫn còn sống nên các bạn yên tâm. Sống được hết.

Mới tới Canada thì cần làm giấy tờ gì?

TBD

Mới qua có được bảo hiểm y tế không?

TBD

Bằng có thể đổi bằng VN qua bằng Canada được không?

Bằng lái của VN mình không có giá trị đổi ngang với bằng của Canada được. Tuy nhiên, bạn có thể add kinh nghiệm bằng VN đã có vô hồ sơ lái xe của Canada để được giảm bảo hiểm.

Mọi người ở VN khi qua Canada đều phải học và thi lại lý thuyết cũng như thực hành. Quy trình học và thi thì bạn đọc qua 2 bài viết này:

Nếu các bạn ở các tỉnh bang khác ngoài 2 tỉnh AB, BC thì bạn cũng có thể tham khảo 2 bài viết trên. Nó không khác nhau lắm đâu.

Mình giả định là bạn đã đọc 2 bài viết của mình và đã hiểu hệ thống bằng lái ở Canada. Giờ nói đến cái lợi khi bạn có bằng lái VN.

Nếu bằng lái của bạn trên 2 năm, bạn có thể cộng dồn kinh nghiệm lái xe đó vào hồ sơ lái xe của Canada, thay vì phải đợi 1 năm sau khi thi lý thuyết, thì bạn được thi ngay bằng thực hành không phải đợi. Ủa tại sao vậy? Bạn chưa đọc kỹ 2 links trên mình đưa rồi. Đọc lại nhé.
Còn trường hợp bằng dưới 2 năm, thì bạn sẽ học và thi lại từ đầu như chưa từng biết lái xe hơi. Quá trình này tổng cộng tới 3 năm mới có được cái bằng full. Bạn đọc ở link trên nếu chưa nắm chỗ này nhé.

Bằng lái VN hoặc bằng quốc tế có được chạy xe ở Canada không?

Được phép chạy nha nhưng chỉ được chạy trong 1 khoảng thời gian sau đó bạn vẫn phải học và thi lại bằng Canada theo đúng quy định.

Thời gian được phép chạy trong bao lâu thì tuỳ theo tỉnh bang, có tỉnh 6 tháng, có tỉnh lên tới 1 năm. Bạn lên google search cụm từ “How long can I drive with foreign driving license in Tên Tỉnh Bang”

Ví dụ: How long can I drive with a foreign driving license in AB?

Google sẽ cho bạn câu trả lời.

Đối với AB là 1 năm. BC là 6 tháng nha.

Hành lý ký gửi có phải lấy ra khi landing ở ON hay BC hay không?

TBD

Q&A – Những câu hỏi thường gặp khi ở Canada (Update thường xuyên)